Heilig Vuur. Religie en spiritualiteit in de moderne kunst
Een recensie van een Stedelijk Museum-tentoonstelling (2009)Als dat mogelijk was voor kunstwerken, zou in de Nieuwe Kerk in Amsterdam Het Laatste Avondmaal van Marlene Dumas de dialoog aan kunnen gaan met het varken van Jeff Koons. Ondanks grote verschillen tussen de werken, die verder strekken dan de discipline en de afkomst van hun scheppers, hebben ze toch wel wat gemeen. Ze hangen op de tentoonstelling Heilig Vuur. Religie en spiritualiteit in de moderne kunst van het Stedelijk Museum Amsterdam en hebben doordat ze onder dit thema geschaard zijn blijkbaar iets met religie te maken. Jeff Koons baseerde zijn werk Ushering in Banality volgens de tentoonstellingscatalogus onder andere op de kitscherige beeldtaal van het katholicisme. Het varken, dat voortgedreven wordt door wat engeltjes, lijkt een persiflage te zijn op het binnenhalen van Christus in Jeruzalem. En, zo meldt ons de catalogustekst, misschien verbeeldt het werk het ‘verdorven consumentengedrag, dat de plaats inneemt van afnemende religiositeit’. Het werk van Dumas legt door de titel al meteen het verband met het christelijke geloof. Of het een aanklacht is tegen de Bijbel of het christendom in het algemeen is niet duidelijk. Het werk, dat over leven en dood gaat, toont in de onderste helft Jezus aan het Laatste Avondmaal op de plaats van Judas, en in de bovenste helft een wolk van baby’s, die zich in de gedachten van Jezus bevinden of daadwerkelijk aanwezig zijn, en door de kunstenares gevangen zijn in hun neergang richting de tafel. Een aanklacht of niet, voor de makers van Heilig Vuur lijkt dit niet van belang te zijn geweest.
